Jak wyglądają formalności związane z wycinką w obrębie nieruchomości wspólnej? Czy usunięcie drzew wymaga zezwolenia? Jeśli tak, to kto i gdzie powinien o nie wystąpić? Jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku?

Ustawa o ochronie przyrody, a konkretnie art. 83 ust. 1, wskazuje, że wniosek o usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości musi zostać złożony za zgodą jej właściciela, a w przypadku współwłasności konieczna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli. Jednak ustawodawca przewiduje w tym zakresie pewne wyjątki. Według art. 83, ust. 2 należą do nich m.in. wspólnoty mieszkaniowe posiadające zarząd:

Zgoda właściciela nieruchomości, o której mowa w ust. 1 pkt 1, nie jest wymagana w przypadku wniosku złożonego przez:

1. spółdzielnię mieszkaniową;
2. wspólnotę mieszkaniową, w której właściciele lokali powierzyli zarząd nieruchomością wspólną zarządowi, zgodnie z ustawą z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2020 r. poz. 1910 oraz z 2021 r. poz. 11);
3. zarządcę nieruchomości będącej własnością Skarbu Państwa.

Co to oznacza w praktyce?

Wycinka drzew w dużej wspólnocie mieszkaniowej

Do wyjątku przewidzianego w Ustawie o ochronie przyrody (art. 83, ust. 2) kwalifikuje się więc nieruchomość wspólna, która posiada więcej niż trzy lokale. Zgodnie z Ustawą o własności lokali (art. 20, ust. 1) ich właściciele są zobowiązani do wyboru zarządu. To właśnie m.in. te tzw. duże wspólnoty mieszkaniowe nie potrzebują zgody właścicieli na złożenie wniosku o zezwolenie na usunięcie drzewa z terenu nieruchomości wspólnej. Nie oznacza to jednak, że zarząd ma pełną swobodę w tym zakresie. Ustawa o ochronie przyrody (art. 83, ust. 4) zobowiązuje go, w sposób zwyczajowo przyjęty, do poinformowania członków wspólnoty o tym, że zamierza złożyć wniosek o zezwolenie na wycinkę i wyznaczenia co najmniej 30-dniowego terminu na zgłaszanie uwag w tym zakresie. Następnie określa, że wniosek ten nie może być złożony później niż w ciągu roku od upływu terminu zgłaszania uwag.

Wycinka drzew w małej wspólnocie mieszkaniowej

Inaczej sytuacja wygląda w przypadku nieruchomości wspólnej składającej się z nie więcej niż trzech lokali. Ustawa o własności lokali (art. 19, ust. 1) mówi, że w takim przypadku do zarządu nieruchomością mają zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego i Kodeksu postępowania cywilnego o współwłasności. W takiej sytuacji decyzje dotyczące nieruchomości wspólnej, w tym te o usuwaniu drzew, wymagają jednomyślności wszystkich właścicieli lokali. Jeśli ci, których udziały w nieruchomości wynoszą łącznie co najmniej 50%, wyrażą zgodę, a pozostali nie, mogą zgłosić sprawę do rozstrzygnięcia przez sąd.

Co jeszcze musisz wiedzieć przed złożeniem wniosku?

Nie zawsze pozwolenie na wycięcie drzewa jest konieczne. Jeśli obwód pnia na wysokości 5 cm od ziemi jest mniejszy niż 50 cm, wniosek nie jest potrzebny. W takiej sytuacji można wyciąć drzewo bez pozwolenia, bez względu na jego gatunek. 

Ponadto w przypadku niektórych drzew obowiązują inne długości obwodów pnia, np. 

• platan klonolistny, robinia akacjowa, kasztanowiec zwyczajny – wycinka bez zezwolenia jest możliwa, jeśli obwód na wysokości 5 cm jest mniejszy niż 65 cm, 
• wierzba, topola, klon srebrzysty i jesionolistny – wycinka bez zezwolenia jest możliwa, jeśli obwód na wysokości 5 cm jest mniejszy niż 80 cm.

W przypadku krzewów, zezwolenie nie jest potrzebne, jeśli krzew lub skupisko krzewów zajmuje mniej niż 25m2 powierzchni.

Bez zezwolenia możliwa jest także wycinka drzew i krzewów owocowych, chyba że znajdują się one na terenach zieleni, np. parki, bulwary, promenady, lub w obrębie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków. 

Pełna lista wyjątków, które umożliwiają dokonanie wycinki bez zezwolenia, znajduje się tutaj w części “Kiedy nie trzeba mieć pozwolenia na wycięcie drzewa lub krzewu”.

Gdzie złożyć wniosek?

Według wytycznych znajdujących się na portalu biznes.gov.pl, w zależności od miejscowości, w której miałaby odbywać się wycinka, wnioski można składać do starostw powiatowych, urzędów gmin lub miast, urzędów miast na prawach powiatu, urzędów marszałkowskich, wojewódzkich urzędów ochrony zabytków. Aby dowiedzieć się, gdzie konkretnie w danej lokalizacji można składać wnioski, można skorzystać z wyszukiwarki dostępnej tutaj, w sekcji “Gdzie załatwisz sprawę”.

Jakie dokumenty należy załączyć do wniosku?

Pełna lista dokumentów znajduje się na portalu biznes.gov.pl i w przypadku wspólnot są to m.in:

• oświadczenie o posiadanym tytule prawnym władania nieruchomością – dotyczy małych wspólnot mieszkaniowych,
• oświadczenie o udostępnieniu informacji o zamiarze złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na wycinkę drzewa lub krzewu – dotyczy dużych wspólnot mieszkaniowych i spółdzielni, 
• rysunek lub mapa pokazująca położenie drzewa przeznaczonego do usunięcia względem granic nieruchomości i znajdujących się na niej budynków,
• projekt zagospodarowania terenu.

Przebieg procedury w urzędzie

Jeśli po złożeniu wniosku i dokumentów okaże się, że występują w nich braki, urząd poinformuje o konieczności ich uzupełnienia w terminie co najmniej 7 dni. Następnie sam ustali strony postępowania i zawiadomi je o jego wszczęciu. Na działce zjawi się także urzędnik, który m.in. zmierzy drzewo lub krzew przeznaczony do wycinki i upewni się, czy jego usunięcie nie naruszy zakazów dotyczących gatunków chronionych. Jeśli w efekcie zgoda zostanie wydana, wnioskujący otrzyma także informacje o wysokości opłaty urzędowej za wycinkę. Urząd może także nakazać przesadzenie drzewa lub posadzenie nowego, o ile jest to możliwe, oraz wskazać warunki techniczne, na jakich ma to zostać wykonane. Szczegółowy opis procedury od momentu złożenia wniosku do chwili rozpoczęcia wycinki znajduje się tutaj. Formalności wyglądają nieco inaczej, gdy chcemy usunąć drzewo z nieruchomości objętej ochroną konserwatora zabytków. W takiej sytuacji należy zapoznać się z wytycznymi Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska oraz z informacjami znajdującymi się tutaj.